انسدادِ روده یا ایلئوس (Ileus) یکی از مشکلات گوارشی است که می‌تواند زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که مسیر طبیعی حرکت غذا، مایعات و گازها در روده مسدود می‌شود، که نتیجه آن بروز دردهای شدید شکمی، یبوست و حتی استفراغ می‌باشد. اگر این مشکل به موقع درمان نشود، ممکن است به عوارض جدی‌تری مانند سوراخ شدن روده و عفونت منجر شود. بنابراین، شناسایی سریع علائم، انجام مراحل پاکسازی روده و مراجعه به پزشک برای درمان انسداد روده ضروری است.
اگر شما به دنبال درمان‌های پیشرفته برای مشکلات گوارشی همچون بواسیر، شقاق، فیستول و سایر بیماری‌های مقعدی مرتبط با انسداد در روده یا اختلالات گوارشی هستید، پارما کلینیک با استفاده از تکنولوژی‌های به‌روز و درمان‌های غیرجراحی به شما کمک خواهد کرد. این مرکز با تیم متخصص و امکانات پیشرفته خود آماده است تا به شما در رفع مشکلات گوارشی و مقعدی کمک کند.
انسداد روده چیست؟
انسداد روده چیست؟ ایلئوس وضعیتی است که در آن، حرکت طبیعی غذا، مایعات و گازها از طریق روده به طور کامل یا جزئی مسدود می‌شود. این مشکل می‌تواند در هر بخشی از روده کوچک یا بزرگ اتفاق بیفتد و ممکن است به دلایل مختلفی مانند تومورها، چسبندگی‌های روده‌ای یا فتق‌ها رخ دهد. در نتیجه این انسداد، فرد ممکن است با علائمی همچون درد شکم، استفراغ، یبوست و یا حتی خونریزی مواجه شود.
این انسداد می‌تواند به سرعت به وضعیت‌های خطرناک‌تری تبدیل شود، به‌ویژه اگر موجب کمبود جریان خون به روده‌ها و آسیب به بافت‌های آن گردد. درمان‌های سریع و صحیح برای رفع این مشکل بسیار ضروری است و از این رو مراجعه به بیمارستان یا کلینیک‌های تخصصی برای تشخیص و درمان به موقع توصیه می‌شود.
کتابخانه ملی پزشکی آمریکا (nih) در مورد اصلی ترین علت های این انسدادها چنین می گوید:
چهار علامت اصلی انسداد روده عبارتند از درد، استفراغ، یبوست/یبوست مطلق و اتساع . انسداد، تغییر در عادات روده، یبوست کامل و اتساع شکم علائم غالب در LBO هستند. استفراغ در اواخر دوره بیماری رخ می دهد.
علائم انسداد روده
علائم انسداد روده چیست؟ علائم انسداد در روده به شدت و محل وقوع انسداد بستگی دارد. در صورتی که انسداد در روده کوچک رخ دهد، درد شدید و ناگهانی در ناحیه شکم، به خصوص در اطراف ناف احساس می‌شود که می‌تواند به شدت آزاردهنده باشد. همچنین در این نوع انسداد، استفراغ شدید، ناتوانی در دفع گاز و حرکات روده، و یبوست یا حتی اسهال خونی ممکن است بروز کند. انسداد در روده کوچک معمولا علائم خود را سریع‌تر نشان می‌دهد و نیاز به درمان فوری دارد.
در انسدادِ روده بزرگ، علائم معمولا به تدریج ظاهر می‌شوند و شدت کمتری دارند. افراد مبتلا به Ileus بزرگ معمولا احساس نفخ در شکم و یبوست شدید دارند. همچنین ممکن است به دلیل تجمع گازها در روده، فرد احساس سنگینی و پری شکم کند. استفراغ در ایلئوس بزرگ کمتر از ایلئوس کوچک رخ می‌دهد، اما در برخی موارد، با شدت گرفتن انسداد، فرد ممکن است به استفراغ نیز دچار شود. علائم انسداد روده به این شرح هستند:
- درد شدید و ناگهانی شکم: در Ileus، به ویژه در روده کوچک، درد به طور ناگهانی و شدید در ناحیه شکم، به خصوص در اطراف ناف، ایجاد می‌شود. این درد ممکن است متناوب یا پیوسته باشد و معمولا به شدت آزاردهنده است.
- ناتوانی در دفع گاز و حرکات روده: یکی از علائم مهم ایلئوس، عدم توانایی در دفع گاز و مدفوع است. این وضعیت معمولا به دلیل مسدود شدن مسیر روده‌ها ایجاد می‌شود و باعث احساس پر بودن یا فشرده شدن شکم می‌شود.
- استفراغ و تهوع: استفراغ و تهوع به دلیل تجمع محتویات گوارشی در روده‌ها به وجود می‌آید. این علائم ممکن است همراه با درد شکم و احساس فشار در ناحیه روده‌ها باشند.
- یبوست شدید یا اسهال: یبوست شدید و عدم توانایی در دفع مدفوع به دلیل ایلئوس ایجاد می‌شود که در 80 تا 90 % موارد دیده می شود. در برخی از موارد، انسداد می‌تواند باعث اسهال نیز شود، زیرا فشار در روده‌ها موجب دفع غیرطبیعی مواد می‌شود.
- نفخ شکم و احساس سنگینی: یکی دیگر از علائم شایع ایلئوس، نفخ شکم است که با احساس سنگینی و فشار همراه می‌شود و در 60 % موارد دیده می شود. این وضعیت به دلیل تجمع گازها و مواد در روده‌ها رخ می‌دهد و معمولا با درد شکم همراه است.
انواع انسداد روده
ایلئوس به دو نوع عمده تقسیم می‌شود: ایلئوس کوچک و بزرگ. در حالی که ایلئوسکوچک معمولا علائم شدیدتر و فوری ایجاد می‌کند، انسداد در روده بزرگ به تدریج و با علائم کمتری ظاهر می‌شود. این دو نوع انسداد هر یک از دلایل خاص خود ریشه می‌گیرند و به صورت‌های مختلفی در بدن بروز می‌کنند.
Ileus کوچک معمولا به دلیل باریک‌تر بودن این بخش از روده، مواد و مایعات را با دشواری بیشتری عبور می‌دهند. دردهای شدید و ناگهانی شکم به ویژه در اطراف ناف از علائم رایج آن است. از طرفی انسداد های روده بزرگ معمولا با یبوست و نفخ همراه است و در برخی موارد، درد کمتری نسبت به انسداد در روده کوچک دارد. انواع انسداد روده عبارتند از:
ایلئوس کوچک: این انسداد در بخش ابتدایی روده و در قسمت بالای شکم رخ می‌دهد. علائم آن شامل درد شدید و ناگهانی در اطراف ناف و ناتوانی در دفع گاز و حرکات روده است. انسداد در روده کوچک معمولا به دلیل چسبندگی‌ها، فتق‌ها یا تومورها ایجاد می‌شود.
ایلئوس بزرگ: این نوع انسداد در ناحیه روده بزرگ که در بخش تحتانی شکم و اطراف آن قرار دارد، رخ می‌دهد. معمولا علائم آن به صورت تدریجی ظاهر می‌شود و بیشتر شامل یبوست و نفخ در نواحی پایین شکم است. مسدودی روده بزرگ می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند سرطان روده بزرگ، التهاب روده یا تومورها باشد.
انسداد جزئی: این نوع انسداد ممکن است در هر قسمت از روده رخ دهد و در آن مسدود شدن جزئی ایجاد می‌شود. علائم آن به صورت تدریجی و در نواحی مختلف شکم احساس می‌شود و به طور معمول در روده کوچک بیشتر دیده می‌شود.
انسداد کامل: انسداد کامل می‌تواند در هر قسمتی از روده رخ دهد و به طور کامل مسیر روده را مسدود کند. این نوع انسداد معمولا در روده کوچک یا بزرگ ایجاد می‌شود و در نواحی شکم با درد شدید همراه است.
انسداد پیچشی: این نوع انسداد زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از روده پیچ می‌خورد و جریان خون آن قطع می‌شود. این حالت معمولا در ناحیه روده کوچک و در اطراف شکم بالا (ناحیه معده) مشاهده می‌شود و باعث درد شدید و به خطر انداختن سلامت روده می‌شود.
انسداد غیر پیچشی: در این نوع انسداد، روده به طور طبیعی پیچ نمی‌خورد، اما مسیر روده مسدود می‌شود. این نوع انسداد معمولا در ناحیه روده بزرگ یا کوچک رخ می‌دهد و در هر دو ناحیه شکم قابل مشاهده است.
آیا انسداد روده سرطان است؟
بسیاری از کاربران از ما می پرسند، آیا انسداد روده سرطان است؟ مسدودی روده به خودی خود سرطان نیست، اما در برخی موارد، این مشکل ممکن است ناشی از تومورهای سرطانی روده باشد. به ویژه در صورتی که Ileus به علت تومورهای بدخیم یا سرطان روده ایجاد شده باشد، درمان‌های خاصی شامل جراحی و شیمی درمانی مورد نیاز است. به طور کلی، ایلئوس ممکن است ناشی از بیماری‌های دیگری مانند چسبندگی‌ها و فتق‌ها نیز باشد که هیچ‌کدام لزوما به سرطان منتهی نمی‌شوند.
شایع‌ترین علت انسداد روده
شایع‌ترین علت انسداد روده چیست ؟ شایع‌ترین علت در بزرگسالان چسبندگی‌های پس از جراحی شکم یا لگن است. این چسبندگی‌ها به دلیل تشکیل بافت اسکار بین اندام‌ها پس از جراحی ایجاد می‌شوند و می‌توانند مانع حرکت طبیعی غذا و مایعات در روده‌ها شوند. علاوه بر چسبندگی‌ها، تومورها، فتق‌ها و بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون از دیگر علل شایع این مشکل هستند. شایع‌ترین علل ایلئوس عبارتند از:
- چسبندگی‌ها بعد از جراحی
- تومورها و سرطان‌ها
- فتق‌ها
- بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون
- یبوست مزمن و ولولوس
- کولیت روده
در برخی از بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون، التهاب می‌تواند باعث تنگ شدن یا بستن بخشی از روده شود که این ممکن است به Ileus منجر شود. به عبارت دیگر، التهاب ناشی از کولیت در برخی موارد می‌تواند زمینه‌ساز ایلئوس باشد. افرادی که از این بیماری رنج می بردند می توانند از طریق ترکیب روش های مختلف به درمان قطعی کولیت روده دست پیدا کنند.
درمان خانگی انسداد روده
درمان خانگی انسداد روده چیست ؟ در موارد خفیف، برخی درمان‌های خانگی می‌توانند به تسکین علائم و بهبود وضعیت کمک کنند. در این شرایط، مصرف مایعات فراوان برای جلوگیری از کم‌آبی و تسهیل حرکت روده اهمیت زیادی دارد. مصرف آب، آب‌میوه‌ها و مایعات دیگر می‌تواند به نرم شدن مدفوع و کاهش فشار داخل روده کمک کند. همچنین، خوردن غذاهای کم‌فیبر و ملین‌های طبیعی مانند برگ گیاهان و روغن زیتون نیز می‌تواند به تسهیل عبور مدفوع از روده کمک کند.
با این حال، باید توجه داشته باشید که در صورتی که علائم انسداد شدیدتر شوند و یا در صورت بروز استفراغ، دردهای شدید و تغییرات در حرکت روده، مراجعه به پزشک الزامی است. درمان خانگی باید تنها در شرایطی انجام شود که انسداد خفیف باشد و وضعیت روده شما تحت نظر پزشک قرار گیرد. از آنجا که مصرف ملین‌ها می‌تواند عوارضی داشته باشد، بهتر است پیش از استفاده از آن‌ها با پزشک خود مشورت کنید. راه های درمان انسداد روده خانگی عبارتند از:
- مصرف آب و مایعات زیاد: برای جلوگیری از کم‌آبی و کمک به تسهیل حرکت روده، مصرف مایعات فراوان ضروری است. این کار می‌تواند از جمع شدن مواد دفعی در روده و افزایش فشار جلوگیری کند. پیشنهاد می‌شود که در طول روز حداقل 8-10 لیوان آب بنوشید و از مایعات حاوی الکترولیت مانند آب‌میوه‌های طبیعی استفاده کنید.
- استفاده از ملین‌ها برای رفع یبوست: ملین‌های طبیعی مانند فیبرهای غذایی، روغن زیتون و برخی گیاهان می‌توانند به رفع یبوست کمک کنند. این ملین‌ها باعث افزایش حرکت روده‌ها و تسهیل عبور مدفوع می‌شوند. توجه داشته باشید که از مصرف ملین‌ها بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.
- خوردن غذاهای کم فیبر: غذاهای کم فیبر مانند برنج سفید، نان سفید و سیب‌زمینی پخته به روده کمک می‌کنند تا راحت‌تر عمل کنند و فشار کمتری به روده وارد می‌آید. اگر بخشی از روده شما باریک شده است، بهتر است از خوردن غذاهای با فیبر بالا پرهیز کنید.
- انجام فعالیت‌های فیزیکی ملایم برای تحریک حرکت روده: فعالیت‌های فیزیکی سبک مانند پیاده‌روی یا حرکات کششی می‌تواند به تحریک حرکت روده‌ها و تسهیل عبور غذا از روده‌ها کمک کند. این فعالیت‌ها باید به آرامی و با توجه به وضعیت جسمانی شما انجام شوند.
- خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر به جای وعده‌های بزرگ: تقسیم وعده‌های غذایی به مقدار کم و تعداد بیشتر در طول روز می‌تواند فشار روی روده را کاهش دهد و به هضم بهتر کمک کند. این روش از ایجاد فشار در روده‌ها جلوگیری کرده و به عملکرد بهتری کمک می‌کند.
قرص برای انسداد روده
در صورتی که مسدودی روده به دلیل یبوست یا حرکت کند روده‌ها باشد، پزشک ممکن است داروهایی مانند مسکن‌ها، ضد تهوع‌ها و ملین‌ها را تجویز کند. این داروها می‌توانند به تسکین درد و بهبود حرکت روده‌ها کمک کنند. به طور خاص، ملین‌ها برای درمان انسداد روده ناشی از یبوست موثر هستند. همینطور انواع قرص موثر برای انسداد روده عبارتند از:
- مسکن‌ها برای کاهش درد شکم
- داروهای ضد تهوع برای تسکین استفراغ
- ملین‌ها برای رفع یبوست و تسهیل حرکت غذا
- داروهای ضد التهاب در صورت وجود بیماری التهابی روده
عوارض انسداد روده
عوارض انسداد روده چیست ؟ اگر انسداد درمان نشود یا به موقع تشخیص داده نشود، ممکن است عوارض خطرناکی به دنبال داشته باشد که سلامت فرد را به طور جدی تهدید کند. یکی از این عوارض، سوراخ شدن روده است که به دلیل فشار داخلی زیاد در روده ایجاد می‌شود. این وضعیت می‌تواند منجر به نشت مواد گوارشی از روده به داخل حفره شکمی شده و عفونت‌های خطرناک مانند پریتونیت (عفونت غشای شکم) و سپسیس (عفونت خون) به وجود آورد. در این شرایط، بدن در معرض شوک و تهدیدات جدی برای زندگی قرار می‌گیرد.
عوارض دیگر ناشی از ایلئوس، شامل گانگرن روده است که به دلیل قطع جریان خون به بخش‌هایی از روده رخ می‌دهد. این وضعیت می‌تواند باعث مرگ بافت‌های روده شده و در صورت عدم درمان سریع، عفونت‌های شدید و خطرناک در بدن به وجود می‌آید. این عوارض معمولا نیاز به مداخله جراحی فوری دارند تا روده‌های آسیب دیده خارج و بافت سالم جایگزین شوند. عوارض انسداد های روده ای عبارتند از:
- سوراخ شدن روده و عفونت‌های شکمی: هنگامی که فشار در داخل روده بیش از حد افزایش می‌یابد، احتمال سوراخ شدن روده وجود دارد. این سوراخ می‌تواند باعث نشت مواد گوارشی و باکتری‌ها به حفره شکمی شود که به سرعت می‌تواند منجر به پریتونیت، عفونت کشنده‌ای در شکم، شود. این شرایط نیازمند درمان اورژانسی با آنتی‌بیوتیک‌ها و جراحی است.
- گانگرن روده و از دست دادن بافت: در صورتی که Ileus باعث کاهش جریان خون به قسمت‌هایی از روده شود، بافت‌های روده شروع به مردن کرده و گانگرن روده ایجاد می‌شود. این وضعیت می‌تواند منجر به نیاز به برداشتن قسمت‌های مرده روده از طریق جراحی شود.
- عفونت سیستمیک (سپسیس): اگر باکتری‌ها از روده به خون وارد شوند، ممکن است سپسیس رخ دهد. این وضعیت یک عفونت سیستمیک شدید است که می‌تواند باعث نارسایی اعضای مختلف بدن و تهدید زندگی شود.
- اختلال در عملکرد روده و نیاز به جراحی: ایلئوس شدید می‌تواند به عملکرد طبیعی روده آسیب بزند و نیاز به جراحی فوری برای رفع انسداد و درمان عوارض آن داشته باشد. این جراحی ممکن است شامل خارج کردن بخشی از روده آسیب دیده باشد.
پیشگیری از انسداد روده
راه های پیشگیری از انسداد روده چیست ؟ اگرچه در برخی موارد ممکن است نتوان از انسداد جلوگیری کرد، اما با رعایت برخی نکات می‌توان خطر ابتلا به این مشکل را کاهش داد. رعایت یک رژیم غذایی سالم، مصرف فیبر کافی و اجتناب از سیگار کشیدن و مصرف مشروبات الکلی از جمله روشهای پیشگیری هستند. همچنین، انجام ورزش منظم و حفظ وزن سالم نیز می‌تواند به جلوگیری از بیماری‌های روده‌ای کمک کند. راه‌های پیشگیری و درمان انسداد روده عبارتند از:
- مصرف فیبر زیاد در رژیم غذایی
- اجتناب از سیگار کشیدن و مصرف الکل
- ورزش منظم و حفظ وزن سالم
- انجام غربالگری‌های منظم برای بیماری‌های روده‌ای
- استفاده از داروهای ملین در صورت نیاز
نتیجه‌گیری
Ileus یکی از بیماری‌های شایع دستگاه گوارش است که در صورت عدم درمان به موقع، می‌تواند عواقب جدی و حتی تهدید کننده حیات به همراه داشته باشد. بنابراین، آگاهی از علائم و مراجعه به پزشک متخصص برای تشخیص و درمان انسداد روده به موقع، از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر به دنبال درمان‌های مدرن و غیرجراحی هستید، پارما کلینیک می‌تواند با ارائه خدمات درمانی لیزری و پیشرفته در زمینه بیماری‌های گوارشی به شما کمک کند.
سوالات متداول
انسداد روده چیست؟
Ileus به وضعیتی گفته می‌شود که در آن مسیر حرکت غذا و مایعات در روده به دلایلی مانند چسبندگی، تومورها یا فتق‌ها مسدود می‌شود.
چه علائمی ممکن است نشان‌دهنده Ileus باشد؟
درد شکم، یبوست، استفراغ و نفخ شکم از جمله علائم شایع ایلئوس هستند.
آیا ایلئوس نیاز به جراحی دارد؟
بسته به شدت و علت انسداد، در برخی موارد نیاز به جراحی وجود دارد، اما در برخی موارد درمان‌های غیرجراحی کافی هستند.
چه عواملی باعث ایلئوس می‌شوند؟
چسبندگی‌های پس از جراحی، تومورها، فتق‌ها و بیماری‌های التهابی روده از جمله علل شایع ایلئوس هستند.