شقاق مقعدی یا فیشر مقعدی یکی از مشکلات شایع و دردناک دستگاه گوارش است که می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری معمولا به علت آسیب به بافت اطراف مقعد ناشی از فشار زیاد هنگام دفع مدفوع یا یبوست مزمن رخ می‌دهد. انواع شقاق مقعدی باعث بروز درد شدید، خونریزی و احساس ناخوشایند در ناحیه مقعد می‌شود که می‌تواند زندگی روزمره فرد را مختل کند.
شقاق مقعدی چیست؟ این بیماری به شکاف یا ترک‌های ریزی در مخاط داخلی مقعد گفته می‌شود که ممکن است در اثر آسیب‌های فیزیکی مانند فشار زیاد هنگام دفع مدفوع یا آسیب‌های مکرر در اثر یبوست ایجاد شود. در این وضعیت، نه تنها درد و خونریزی رخ می‌دهد، بلکه احتمال بروز عفونت و بروز مشکلات مزمن نیز وجود دارد. برای درمان شقاق مقعدی، باید تشخیص صحیح انجام شده و درمان‌های متناسب با شرایط بیمار در نظر گرفته شود.
انواع شقاق مقعدی یا فیشر
انواع شقاق مقعدی می‌تواند به دو دسته اصلی تقسیم شود: شقاق حاد و شقاق مزمن. شقاق حاد معمولا به شکاف‌های جدید اطلاق می‌شود که طی چند روز یا هفته درمان می‌شوند. در این مرحله، درمان‌های غیرجراحی مانند استفاده از پماد آنتی فیشر یا دیگر درمان‌های موضعی می‌تواند کافی باشد. شقاق‌های مزمن، اما به شقاق‌هایی گفته می‌شود که بیش از 6 هفته باقی می‌مانند و ممکن است با تغییرات ساختاری در ناحیه مقعد همراه شوند، مانند وجود زخم‌ها یا برجستگی‌های داخلی که نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری دارند.
از دیگر انواع شقاق مقعدی می‌توان به شقاق‌های عفونی اشاره کرد که معمولا در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا از بیماری‌هایی مانند دیابت رنج می‌برند، شایع‌تر هستند. در این حالت، عفونت در ناحیه شقاق می‌تواند به طور قابل توجهی روند درمان را پیچیده‌تر کند و نیاز به درمان‌های دارویی و حتی جراحی داشته باشد.
همچنین، شقاق مقعدی ممکن است در اثر بیماری‌های خاصی مانند بیماری کرون یا برخی بیماری‌های التهابی روده رخ دهد. در این موارد، درمان باید تحت نظر متخصص گوارش و جراح باشد تا از بروز عوارض بیشتر جلوگیری شود.
انواع درجات شقاق مقعدی
در درمان شقاق مقعدی، شناخت درجه شدت آن اهمیت زیادی دارد. ما در این بخش درجات انواع شقاق مقعدی را برای شما بیان می کنیم که به طور کلی به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
- درجه 1: شقاق مقعدی سطحی است و بیشتر افراد در این مرحله با درمان‌های ساده مانند افزایش فیبر در رژیم غذایی و استفاده از ملین‌ها درمان می‌شوند.
- درجه 2: شقاق کمی عمیق‌تر است و ممکن است نیاز به درمان‌های دارویی مانند پماد آنتی فیشر یا داروهای ضد التهاب داشته باشد.
- درجه 3: در این مرحله، شقاق به لایه‌های عمیق‌تری از پوست نفوذ کرده و ممکن است نیاز به درمان‌های تخصصی‌تر مثل لیزر شقاق مقعدی یا جراحی کوچک داشته باشد.
- درجه 4: شقاق مزمن و عمیق که معمولا با تغییرات ساختاری همراه است و درمان‌های جراحی اغلب برای آن ضروری است.
با توجه به شدت درجات شقاق مقعدی، پزشک ممکن است روش‌های درمانی مختلفی مانند لیزر شقاق مقعدی، جراحی یا درمان‌های موضعی برای کاهش التهاب و بهبود وضعیت بیمار تجویز کند. در مواردی که شقاق مقعدی به درمان‌های غیرجراحی پاسخ نمی‌دهد، جراحی ممکن است تنها گزینه مناسب برای درمان باشد.
شقاق مقعدی حاد
یکی از انواع شقاق مقعدی که حاد است معمولا در نتیجه فشار زیاد هنگام دفع مدفوع یا یبوست ایجاد می‌شود. این نوع شقاق به طور معمول به سرعت درمان می‌شود و ممکن است علائمی مانند درد شدید در هنگام دفع مدفوع و خونریزی داشته باشد. اگر در این مرحله، درمان‌های مناسب مانند استفاده از ملین‌ها، پماد آنتی فیشر و افزایش مصرف فیبر در رژیم غذایی انجام شود، معمولا شقاق حاد به سرعت بهبود می‌یابد.
افراد مبتلا به شقاق مقعدی حاد معمولا دچار التهاب و تورم در ناحیه مقعد می‌شوند که ممکن است به مرور زمان به یک زخم عمیق‌تر تبدیل شود. برای پیشگیری از تبدیل شقاق حاد به شقاق مزمن، درمان سریع و موثر بسیار مهم است.
در این مرحله، پزشکان اغلب روش‌های غیرجراحی و دارویی را توصیه می‌کنند که شامل استفاده از پمادهای موضعی و داروهایی برای کاهش درد و التهاب است. همچنین تغییرات در سبک زندگی و رعایت بهداشت فردی نیز می‌تواند در تسریع فرآیند بهبودی موثر باشد.
شقاق مقعدی مزمن
شقاق مقعدی مزمن معمولا زمانی رخ می‌دهد که شقاق حاد به مدت طولانی درمان نشده و به یک مشکل مداوم تبدیل می‌شود. در این وضعیت، شقاق‌ها به لایه‌های عمیق‌تر پوست نفوذ کرده و گاهی ممکن است با فیستول‌ها یا زخم‌های دائمی همراه شوند. درمان شقاق مقعدی مزمن به مراتب پیچیده‌تر از درمان شقاق حاد است و معمولا نیاز به اقدامات پزشکی و جراحی دارد.
در این مرحله، لیزر شقاق مقعدی یکی از روش‌های موثر برای درمان است که می‌تواند بدون ایجاد جراحت زیاد و با حداقل عوارض جانبی شقاق‌ها را بهبود بخشد. این روش معمولا درد کمتری نسبت به جراحی‌های سنتی دارد و بیمار می‌تواند به سرعت به زندگی روزمره خود بازگردد.
در برخی از موارد، درمان با داروهای موضعی مانند پماد آنتی فیشر نیز می‌تواند در بهبود وضعیت انواع شقاق مقعدی بیمار موثر باشد، اما در نهایت، در صورتی که شقاق مزمن به درمان‌های غیرجراحی پاسخ ندهد، جراحی قطعی‌ترین گزینه درمانی خواهد بود.
انستیو ملی سلامت آمریکا در مورد تفاوت انواع شقاق مقعدی می گوید:
شقاق مقعدی ممکن است حاد (شروع اخیر) یا مزمن (معمولا بیش از 8-12 هفته طول بکشد). شقاق حاد ممکن است ظاهر یک پارگی ساده در مقعد داشته باشد، در حالی که شقاق مزمن ممکن است دارای تورم باشد .
نتیجه گیری
در مجموع، انواع شقاق مقعدی می‌تواند از یک مشکل ساده و زودگذر به یک اختلال مزمن و دردناک تبدیل شود. تشخیص و برطرف کردن انواع شقاق مقعدی به موقع می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر در ناحیه مقعد و نشیمنگاه جلوگیری کند. استفاده از درمان‌های غیرجراحی در مراحل اولیه شقاق مقعدی و در صورت لزوم استفاده از روش‌هایی مانند لیزر شقاق مقعدی و پماد آنتی فیشر می‌تواند کمک‌کننده باشد.
پارما کلینیک با بیش از دو دهه سابقه در درمان بیماری‌های مقعدی و کیست مویی، آماده ارائه مشاوره و درمان‌های تخصصی برای شما عزیزان است. برای دریافت مشاوره و اطلاعات بیشتر، می‌توانید با تیم متخصص ما در ارتباط باشید تا درمان مناسب برای وضعیت شما انتخاب شود.
سوالات متداول
انواع شقاق مقعدی چیست؟
انواع شقاق مقعدی به طور کلی به دو دسته حاد و مزمن تقسیم می‌شوند. شقاق حاد معمولا در نتیجه آسیب‌های موقتی مانند یبوست یا فشار زیاد ایجاد می‌شود و به راحتی با درمان‌های ساده بهبود می‌یابد. اما شقاق مقعدی مزمن زمانی رخ می‌دهد که شقاق به مدت طولانی باقی می‌ماند و ممکن است نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری مانند جراحی داشته باشد.
چه عواملی باعث ایجاد شقاق مقعدی می‌شوند؟
اصلی‌ترین عامل بروز شقاق مقعدی، فشار زیاد هنگام دفع مدفوع است که اغلب به دلیل یبوست مزمن رخ می‌دهد. سایر عواملی که می‌توانند باعث ایجاد شقاق مقعدی شوند عبارتند از بارداری، زایمان، اسهال مکرر، و بیماری‌های التهابی روده.