برای همه ما اسهال در طول زندگی بارها رخ داده است. اسهال یکی از مشکلات گوارشی است که در هوای گرم و اغلب تابستان ها رخ می دهد. اسهال باعث می شود که آب موجود در بدن به سرعت دفع شود از این رو لازم است که سریعا برای آن چاره ای اندیشیده شود. در صورتی که برای این برون ریزی آبکی چاره ای نیندیشید سلامت شما به خطر می افتد. بیشترین خطر این مشکل گوارشی به کهنسالان و کودکان مربوط است. علاوه بر اینها اسهال در میان بانوان باردار هم شایع است که همچون درمان یبوست، درمان اسهال نیز بسیار ضروریست.
بیماری اسهال چیست؟
اسهال چیست ؟ اسهال بیماری است که در آن مدفوع فرد شکل و حالت طبیعی خود را از دست می دهد. با از دست دادن شکل دفع افراد به صورت آبکی و شل در می آید. وقتی که دفع در افراد آبکی باشد طبیعی است که روده نیز توان نگهداری و کنترل مدفوع را از دست می دهد. از این رو در این افراد تعداد دفعات دفع نیز بسیار بیشتر می شود. این بیماری به دلایل مختلفی در افراد مختلف روی میدهد. ما در این بخش می خواهیم به دلایلی که افراد به این نوع از دفع دچار می شوند بپردازیم.
علت اصلی بیماری اسهال چیست؟
در این بخش می خواهیم به بررسی این مورد بپردازیم که علت اصلی بیماری اسهال چیست؟ علت های مختلفی برای مبتلا شدن افراد به مدفوع شل و آبکی وجود دارد. ما نیز دلایل مختلف ابتلا را برای شما کاربران لیست می کنیم و در مورد آنها توضیحات مختصری می دهیم. امیدواریم این توضیحات بتواند به آگاهی شما از دلایل ابتلا به این بیماری کمک کند.
- مصرف آب های آلوده: در صورتی که آب آلوده استفاده کنید. شما به مدت تقریبا 5 روز دل درد و اسهال را تجربه خواهید کرد. در طبیعت از آب هایی که در آن جلبک زیادی وجود دارد و رنگ آب را تغییر داده اند استفاده نکنید. جلبک ها باعث دلدرد و برون ریزی شدید می شوند.
- حساسیت داشتن به مواد غذایی: برخی از مواد غذایی هستند که با مصرف آنها، افراد به دفع آبکی دچار می شوند. اغلب این موارد بعد از استفاده شیرینی و لبنیات رخ می دهد.
- استفاده از مواد غذایی آلوده یا فاسد: در صورتی که غذای آلوده یا فاسد استفاده کنید باعث می شود که دچار این نوع از دفع شوید.
- مبتلا بودن به بیماری های روده ای: در برخی از بیماری ها همچون کرون و کولیت افراد دفع طبیعی ندارند.
- استفاده از داروها: برخی از داروها هستند که باعث اسهال در افراد می شوند. داروهایی همچون آنتی بایوتیک، سفیکسیم، کراتین، سایتوتک، دیکلوفناک، آموکسی کلاو، سفالکسین. اینها داروهایی هستند که بیشترین حالت غیر طبیعی دفع را بعد از مصرف آنها گزارش شده است.
- پرتو درمانیها: بیمارانی که پرتودرمانی می کنند بخاطر تشعشعات پرتوها دچار روان شدن در دفع می شوند.
- ببیماری سلیاک: بیماری که در آن روده فرد نمی تواند پروتئین ها و ویتامین های غذا را جذب کند و به صورت کامل دفع می شوند.
- مبتلا شدن به سرطان: برخی از انواع سرطان هستند که باعث تضعیف عملکرد روده می شوند.
- رابطه های مقعدی: یکی از عوارض رابطه آنال می تواند مبتلا شدن به اسهال باشد.
- مشکلات سوء جذب مواد غذایی: در افرادی که این مشکل را دارند مواد مغذی غذاها جذب نمی شود. در بسیاری از این افراد عمل دفع بصورت آبکی خواهد بود.
- مسافرت: یکی از دلایل دفع آبکی مسافرت است. در مسافرت فرد ممکن است ساعت ها حالت بدنی مناسبی نداشته باشد یا راحتی کامل نداشته باشد.
- پرکاری تیروئید: دفع آبکی در افراد خود یکی از نشانه های تیروئید است.
- مسابقات ورزشی سنگین: در بسیاری از ورزشکاران که فعالیت شدید بدنی دارند مدفوع بصورت آبکی از بدن خارج می شود.
- مسمویت: مسمومیت یکی از دلایلی است که در صورت ابتلا به آن فرد دچار علائمی همچون اِسهال، تب و… می شود.
- ملین ها: ملین ها می توانند افراد را به دفع شل مبتلا کنند. از این رو بهتر است که در مصرف آنها بسیار محتاط باشید.
- IBS: این بیماری همان سندروم روده تحریم پذیر است. افراد مبتلا اغلب دفعِ آبکی را تجربه می کنند.
- خوردن الکل: افرادی که الکل استفاده می کنند احتمال اینکه دفع شل داشته باشند زیاد است.
- دیابت: دیابت به عصب های روده در افراد آسیب می زند. از این رو سرعت هضم غذا کند می شود. همین امر باعث ابتلا به دفع های آبکی می شود.
- استفاده فیبر زیاد: فیبر به ما کمک می کند تا از یبوست جلوگیری کنیم. اما در صورت زیاده روی از آنطرف بوم خواهیم افتاد و مبتلا به اسهال می شویم.
- آنتی بیوتیک ها: آنتی بیوتیک ها به دلیل اینکه باکتری های مفید بدن که در کار هضم و جذب مواد غذایی به ما کمک می کنند از بین میبرند روده ما را با مشکل مواجه می کنند. پس استفاده زیاد از انتی بیوتیک ها هم ضررهایی دارد.
همه این موارد در ابتلای افراد به اسهال موثرند. لازم است که به روند زندگی خود دقت کنید و عوامل ایجاد آن را که در این بخش بیان کردیم از مسیر زندگی خودتان بردارید.
علائم اسهال
در این بخش می خواهیم علائم اسهال را برای شما بیان کنیم. اما لازم است بدانید که این مشکل می تواند درجات و حالات مختلفی داشته باشد. برخی به اسهال خونی مبتلا می شوند که حالت شدید این بیماری است. در این بخش از مقاله، به علائم برون ریزی شدید و به‌ویژه اسهال خونی خواهیم پرداخت تا بتوانید بهتر آن را شناسایی کنید و در صورت نیاز اقدام کنید. علائم عمومی اسهال به این شرح است که در ادامه آن را مطالعه می کنید:
- افزایش تعداد حرکات روده: اگر بطور ناگهانی متوجه شدید که بیشتر از معمول به دستشویی می‌روید، این می تواند نشانه‌ای از برون ریزی شدید باشد. معمولا بیش از سه بار در روز حرکات روده طبیعی نیست پس به این مورد توجه کنید.
- مدفوع آبکی: یکی از مشخصه های برون ریزی شدید، مدفوعی است که شکل مشخصی ندارد و به صورت آبکی و رقیق است.
- درد و کرامپ‌های شکمی: مبتلایان ممکن است در ناحیه شکم احساس درد یا کرامپ کنند. این درد معمولا هنگام رفتن به دستشویی بیشتر احساس می شود.
- نفخ و گاز: احساس نفخ و افزایش گاز در شکم نیز از علائم رایج برون ریزی شدید است.
- تب: در برخی موارد، به‌ویژه وقتی که علت برون ریزی شدید، عفونت باشد ممکن است دچار تب خفیف تا متوسط شوید.
- تهوع و استفراغ: برخی افراد همچنین ممکن است دچار حالت تهوع یا حتی استفراغ شوند که معمولا نشانه ای از عفونت در بدن آن هاست.
- خارش مقعدی: خارش مقعدی یا خارش شدید مقعدی می تواند یکی از نشانه های ابتلا به این بیماری باشد.
علائم اسهال خونی
اسهال خونی نوعی جدی تر نسبت به اسهال است که باید مبتلایان به آن توجه بیشتری کنید. در این حالت، ممکن است خون نیز در مدفوع شما دیده شود. علائم مربوط به اسهال خونی عبارتند از:
- وجود خون در مدفوع: اگر خون قرمز روشن یا تیره در مدفوع خود مشاهده کردید، این می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی باشد.
- درد شکمی شدید: این نوع اسهال معمولا با درد شدید و غیرقابل تحمل در شکم همراه است.
- تب بالا: اگر دچار تب بالایی شدید و احساس عرق‌کردن شبانه کردید، این نیز نشانه‌ای از یک عفونت یا مشکل دیگر است.
- کم آبی: خونریزی ممکن است منجر به کم‌آبی بدن شود. اگر احساس تشنگی شدید، خشکی دهان یا کاهش ادرار داشتید، باید به پزشک مراجعه کنید.
- کاهش وزن ناگهانی: کاهش وزن غیرمنتظره و ناگهانی می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که بدنتان به‌خوبی مواد مغذی را جذب نمی‌کند.
انواع مختلف بیماری اسهال
در جامعه انواع مختلف بیماری اسهال وجود دارد که در این بخش از مقاله قصد داریم به آنها بپردازیم. زیرا همین بیماری که آن را ساده می انگاریم دارای درجات مختلف است، پس با ادامه بخش انواع مختلف بیماری اسهال با ما همراه باشید.
اسهال حاد
برون ریزی شدید به طور ناگهانی شروع می‌شود و گاهی اوقات به دلیل عفونت های ویروسی یا باکتریایی ایجاد می شود. این نوع اسهال معمولا چند روز طول می کشد و با درمان مناسب به راحتی بهبود می یابد. از علل شایع آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
عفونت‌های ویروسی: مانند روتاویروس و نورواک.
عفونت‌های باکتریایی: مانند سالمونلا و شیگلا.
غذا های آلوده: مصرف غذا یا آب آلوده می تواند منجر به این نوع اسهال شود.
اسهال مزمن
اسهال مزمن به حالتی اطلاق می‌شود که به مدت بیش از چهار هفته ادامه پیدا کند. این نوع اِسهال معمولا نشانه‌ای از یک مشکل زمینه‌ای است. برخی از علل آن عبارتند از:
- بیماری‌های التهابی روده: بیماری هایی همچون کرون و کولیت اولسراتیو.
- بیماری‌های گوارشی: مانند سندرم روده تحریک‌پذیر.
- عدم تحمل غذایی: مانند عدم تحمل لاکتوز یا گلوتن.
اسهال خونی
این نوع اِسهال به خون در مدفوع اشاره دارد و می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری باشد. اِسهال خونی معمولا باید به سرعت مورد توجه قرار گیرد. علل شایع آن شامل:
- عفونت‌های باکتریایی شدید: مانند عفونت با شیگلا یا اشرشیا کلی.
- بیماری‌های التهابی روده: که می‌تواند منجر به زخم و خونریزی شود.
- سرطان روده: در برخی موارد، وجود پولیپ یا تومور می‌تواند باعث خونریزی و اسهال خونی شود.
شناسایی نوع و علل دفع آبکی برای درمان موثر و به موقع بیماران اهمیت دارد. اگر با نوع حاد، مزمن یا خونی این مشکل مواجه شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین رعایت بهداشت غذایی و مراقبت از سلامت دستگاه گوارش می‌تواند به پیشگیری از آبکی بودن مدفوع کمک کند. به یاد داشته باشید که سلامت شما اولویت دارد و هر گونه تغییر غیرمعمول در وضعیت بدن نیاز به توجه دارد.
پیکاطب در مورد درمان خانگی اِسهال می گوید:
اسهال باعث تضعیف بدن می شود به همین خاطر بهتر است که در غذای مبتلایان سوپ، پای مرغ و مرغ استفاده شود تا تقویت شوند.
درمان فوری اسهال در خانه
برای اینکه بتوانید اقدام به درمان فوری اسهال در خانه کنید روش های مختلفی وجود دارد. برای این کار برخی از موراد را برای شما لیست کرده ایم که بتوانید از طریق آنها به رفع مدفوع آبکی خود کمک کنید. این روش ها به این شرح هستند:
- استفاده بیشتر از آب، به جهت تامین آب از دست رفته بدن
- استفاده از مواد غذایی دارای پروبیوتیک همچون ماست، شکلات تلخ و…
- خوردن موز (در استفاده از موز احتیاط کنید زیرا با عث یبوست می شود)
- خوردن کته
- خوردن سیب زمینی آب پز
- خوردن پوره و سویق سیب
- استراحت کردن
- میل کردن دمنوش بابونه
- خوردن سرکه سیب
این روش ها به افراد کمک می کنند تا بتوانند اقدام به درمان فوری اسهال در خانه کنند. با رفع آن می توانید سلامت خود را بازیابید.
بیماری های مرتبط با اسهال
اسهال می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات و بیماری‌های مختلف باشد. شناخت این بیماری‌ها به تشخیص دقیق و درمان مناسب کمک می‌کند. در ادامه به برخی از بیماری‌های مرتبط با اسهال اشاره می‌کنیم:
عفونت‌های گوارشی: عفونت‌های ویروسی و باکتریایی می توانند به راحتی منجر به دفع آبکی در افراد شوند. از شایع ترین عفونت هایی که می‌توانند افراد به آنها مبتلا شوند به موارد زیر می توان اشاره کرد:
ویروس‌ها: مانند روتاویروس و نورواک که گاهی با اسهال حاد و تب همراه هستند.
باکتری‌ها: مانند سالمونلا، شیگلا و اشرشیا کلی که می‌توانند از غذا یا آب آلوده منتقل شوند.
بیماری‌های التهابی روده: بیماری‌های التهابی روده می‌توانند باعث دفعِ آبکیِ مزمن شوند و به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
بیماری کرون: این بیماری می‌تواند هر بخش از دستگاه گوارش را تحت تثیر قرار دهد و باعث علائمی مانند دفع شل، درد شکمی و کاهش وزن شود.
کولیت اولسراتیو: این بیماری به التهاب روده بزرگ (کولون) منجر می‌شود و گاهی نیز با اسهال خونی همراه است.
سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS): این اختلال شایع گوارشی می‌تواند منجر به بروز دفع آبکی، یبوست یا هر دو شود. علائم آن اغلب با استرس یا تغییرات در رژیم غذایی تشدید می‌شوند.
عدم تحمل غذایی حساسیت به برخی غذاها می تواند منجر به برون ریزی شدید شود:
عدم تحمل لاکتوز: افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند، ممکن است پس از مصرف لبنیات دچار دفع آبکی شوند.
عدم تحمل گلوتن: بیماری سلیاک می تواند باعث آسیب به روده و بروز اِسهال مزمن شود.
بیماری های عفونی انگلی: انگل‌هایی مانند ژیاردیا و آمیب می‌توانند منجر به اسهال مزمن و نشانه‌های دیگر گوارشی شوند. این نوع عفونت‌ها معمولا با مصرف آب یا غذای آلوده منتقل می‌شوند.
بیماری‌های متابولیک: بیماری‌هایی مانند دیابت و اختلالات تیروئید نیز می توانند بر عملکرد روده تاثیر بگذارند و منجر به اسهالِ بیماران شوند.
پسوریازیس تناسلی: یکی از بیماری هایی که می تواند منجر به اِسهال شود بیماری پسوریازیس تناسلی است. پس لازم است که در این موارد جانب احتیاط را رعایت کنید.
نتیجه گیری
اِسهال یک مشکل گوارشی رایج است که می‌تواند ناشی از علل مختلفی باشد، از عفونت های ویروسی و باکتریایی گرفته تا بیماری‌های مزمن و… . شناخت انواع اسهال و علائم مرتبط با آن به تشخیص دقیق و درمان مناسب کمک می‌کند. در این مقاله علت ها و نشانه های این بیماری را نیز برای شما کاربران توضیح دادیم، در صورت مشاهده این موارد حتما باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین، رعایت بهداشت غذایی و توجه به شرایط گوارشی خود می‌تواند به پیشگیری از بروز این مشکل کمک کند.
سوالات متداول
اسهال چه مدت طول می‌کشد؟
اسهال حاد معمولا چند روز تا یک هفته طول می‌کشد، اما اسهال مزمن ممکن است به مدت چند هفته یا بیشتر ادامه یابد.
چگونه می‌توان از اسهال جلوگیری کرد؟
رعایت بهداشت غذایی، شستن دست‌ها قبل از غذا و مصرف آب سالم می‌تواند به پیشگیری از دفع آبکی کمک کند.
آیا رژیم غذایی خاصی برای مبتلایان به اسهال وجود دارد؟
بله، در دوران اسهال بهتر است از غذاهای کم‌چرب و کم‌فیبر استفاده کنید و مصرف غذاهای ادویه‌دار، چرب و لبنیات را محدود کنید.
آیا اسهال می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی باشد؟
بله، دفع آبکی می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی مانند بیماری‌های التهابی روده، عفونت‌های جدی یا حتی سرطان روده باشد.